"We dachten toen nog dat het om een vroege 1-april-grap ging", vertelt zijn vrouw nu. Maar langzaam werd duidelijk dat Frans tot de vijftig mensen behoort die auteursrechtenorganisatie Brein wil vervolgen wegens de grootschalige verspreiding van illegale muziek met uitwisselprogramma's op internet.

Hoewel Frans naar eigen zeggen niet wist dat hij muziek aanbood, trof Brein op zijn computer meer dan zeshonderd gedeelde muziekbestanden aan. "Op basis daarvan kan de schade begroot worden op minimaal 2716 euro", schrijft een juridisch medewerker in de sommatie die via zijn internetaanbieder naar het e-mailadres van Frans werd verstuurd.

Gewaarschuwd

Frans was gewaarschuwd, zegt Brein. In het afgelopen jaar ontvingen meer dan 100.000 muziekdelende internetters een bericht waarin staat dat ze onrechtmatig en soms zelfs strafbaar handelen, wat kan leiden tot forse schadeclaims. Maar die waarschuwing heeft Frans nooit ontvangen.

Tijdens de installatie van het bekende uitwisselprogramma Kazaa heeft hij die berichtenfunctie uitgeschakeld, verklaarde hij woensdag. "Met andere gebruikers wilde ik niets te maken hebben. Het was ook niet de opzet om bestanden te delen. Dat mag niet, wist ik. Het gebeurde ook niet, dacht ik."

Vergist

Het bleek dat Frans zich had vergist in de functies van Kazaa. Hij deelde meer dan zeshonderd bestanden. Niet bijzonder veel, leerde navraag onder familie, buurtgenoten en collega's. Het was vooral muziek uit de jaren zestig en zeventig, geen hele albums. Gewoon die leuke oude liedjes die op single al lang niet meer in de winkel te koop zijn.

Ze noemen zich geen bijzonder grote muziekliefhebbers, aldus Frans over zichzelf, zijn echtgenote, zoon en dochter. In de kast staan nog geen honderd cd's: "We zijn nooit echte cd-kopers geweest", getuige ook een flink aantal waardebonnen dat nog op de plank ligt.

Zware criminelen

Muziek branden op cd kan de computer wel, maar dat doen ze niet: de cd-spelers in de huiskamer en in de auto spelen geen gebrande cd's. "Grootgebruiker. Laat me niet lachen", schampert hij. "We worden afgeschilderd als zware criminelen", zegt zijn vrouw die nog witheet is over de 'agressieve', 'intimiderende' toon in de 'complexe' sommatie.

Op advies van velen ging het echtpaar niet in op de schikking die Brein aanbood. En omdat Frans' internetaanbieder klantgegevens om privacyredenen niet doorgeeft, weet de stichting niet eens wie er achter het 'verdachte' ip-adres schuilgaat. In een kort geding probeert Brein de vijf betrokken providers te dwingen tot afgifte van deze informatie. "Dat wacht ik af. Het is een gok, maar anders ben ik dat geld sowieso kwijt."

Het is vooral "vervelend" dat dit lot hem treft, maar het ergst noemt Frans het toch dat hij niet attent is gemaakt op zijn fout. Het kan zijn dat waarschuwingen niet zijn aangekomen, bevestigde directeur T. Kuik van Brein woensdag. De sommatie kan in dat geval tot een schrikreactie leiden, erkende hij. "We zullen bekijken of de sommatie eenvoudiger kan", aldus Kuik op de kritiek over de juridische langschrijverij in de sommatie. Het schadebedrag van 4 euro per gedeeld muziekbestand noemt Kuik "een conservatieve inschatting".

Kuik benadrukt dat Brein zo redelijk mogelijk probeert te handhaven en dat alle omstandigheden mee tellen in eventuele onderhandelingen over een schikkingsbedrag. Het streven van Brein is om het aantal illegaal via uitwisselnetwerken gekopieerde muziekbestanden met eenderde te verminderen. Vergelijkbare resultaten werden in Duitsland behaald.

Zijn kinderen heeft Frans inmiddels wel gewaarschuwd: "Downloaden mag, maar zorg dat je niets deelt!"